Lęk separacyjny u psa – objawy. Jest ich sporo, ponieważ pies cierpiący na lęk separacyjny może zachowywać się pod naszą nieobecność bardzo różnie. Objawy czasami występują pojedynczo albo przeplatają się ze sobą, tworząc konkretne schematy zachowań. Do najczęstszych oznak należą: Szczekanie/wycie pod naszą nieobecność
U szczeniąt wymiana zębów z mlecznych na stałe zwykle trwa około 4 miesięcy. Wszystkie zęby stałe powinny pojawić się do około 9 miesiąca życia psa. Warto dodać, że często tempo ich wyżynania się determinuje indywidualny charakter zwierzęcia czy rasa, do której przynależy.
Każdy właściciel psa lub kota doskonale zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństw czyhających na jego pupila. Szalone gonitwy podczas spacerów czy zwykła wycieczka po przydomowym ogródku mogą skończyć się drobnym urazem lub poważną kontuzją. Aby móc udzielić pupilowi pomocy warto profilaktycznie uzupełnić apteczkę o bezpieczne dla zwierząt środki. Przeczytaj jak wspomóc gojenie się ran u psa i kota? W jaki więc sposób pielęgnować rany psa i czym je leczyć, a czym przemywać rany u kota? Podziel się wiedzą – udostępnij Rany u psa – pierwsza pomocRaną nazywa się przerwanie ciągłości lub uszkodzenie tkanek skóry wskutek urazu lub czynnika zewnętrznego. Skóra psa, mimo warstwy ochronnej w postaci sierści lub włosa, narażona jest na wiele uszkodzeń. Spacery po trudnym terenie, szkło rozbite na ścieżce, czy atak ze strony czworonożnego pobratymca, to tylko niektóre z losowych sytuacji mogących wymagać udzielenia pierwszej pomocy. W przypadku pojawienia się skaleczenia lub rozcięcia pierwszym krokiem jest dokładne umycie i osuszenie rany przystąpieniem do starannej dezynfekcji skaleczonego miejsca należy je oczyścić z wierzchnich zanieczyszczeń (piachu, żwiru, krwi). Kolejnym etapem jest dezynfekcja rany u psa środkiem bakteriobójczym, który wnikając wgłąb zranienia hamuje namnażanie się szkodliwych drobnoustrojów. Tworzy tym samum wstępny opatrunek dla psa na powierzchni uszkodzonej w wygodny atomizer spray’e, to dobry sposób na szybkie odkażenie zranionego miejsca. Działające przeciwzapalnie produkty np. octenisept® w nieinwazyjny sposób dezynfekują ranę nie podrażniając jej, ani nie powodując nieprzyjemnego szczypania. Dzięki temu zwierzę nie czuje dyskomfortu, a właściciel może zabezpieczyć ranę psa się ran u kotaSpray’e odkażające sprawdzą się także w przypadku dezynfekcji kocich ran. Szybko wchłaniające się w skórę, nie pozostawiające lepkiej warstwy produkty, to cenna pierwsza pomoc w przypadku skaleczeń, zadrapań, czy rozcięć u kociego pupila. Jeśli zdezynfekowana wcześniej rana okaże się powierzchowna lub nie wymaga chirurgicznej interwencji lekarza specjalisty, należy zabezpieczyć ją przed zanieczyszczeniami czy lizaniem. Opatrunek dla kota i psa powinien przepuszczać powietrze, by skóra mogła oddychać. Wilgotne środowisko nie sprzyja szybkiemu gojeniu się rany, dlatego zaleca się osuszanie leczonego miejsca oraz zabezpieczanie go przepuszczającym powietrze cienkim bandażem. Jeśli jednak opiekun zwierzęcia jest w domu i ma pupila stale pod obserwacją warto od czasu do czasu ściągnąć opatrunek, aby rana mogła swobodnie oddychać. Warto także wspomóc narażoną na podrażnienia skórę ochronnymi produktami na bazie łagodnego pantenolu czy nawilżającej wazeliny. octenisept® krem pobudza naturalne procesy odbudowujące skórę, a zawartość przeciwzapalnego bisabolu oraz bakteriobójczej oktenidyny, skutecznie przyśpieszają proces gojenia się środkiNajważniejszym aspektem domowej pielęgnacji w procesie leczenia ran małych zwierząt są składniki bezpieczne dla ich zdrowia. Zarówno pies, jak i kot mają tendencje do wylizywania zranionego miejsca. Dlatego produkty używane w pielęgnacji gojących się miejsc nie powinny zawierać drażniących ani barwiących substancji, zawartość alkoholu również nie jest wskazana. Produkty o delikatnym działaniu i nietoksycznym składzie (np. Octenisept spray) to maksimum bezpieczeństwa, nawet jeśli zwierzę zliże je z powierzchni skóry. Produkty tego typu wykazują długotrwałe działanie lecznicze, zarówno na powierzchni, jak i w głębszych warstwach skóry. Podziel się wiedzą – udostępnij Poznaj naszego eksperta RedakcjaKażdego dnia do szpitali w całej Polsce trafiają osoby, które cierpią z powodu komplikacji powstałych na skutek nieodpowiedniej pielęgnacji skaleczeń, ran czy oparzeń. Jako redakcja portalu uważamy, że lepiej takim sytuacjom przeciwdziałać niż je leczyć. Dlatego powstał nasz portal, który jest pierwszą w Polsce pełną i rzetelną bazą wiedzy na temat profilaktyki i leczenia różnego rodzaju ran. Mamy nadzieję, że zawarte tu informacje pomogą Państwu szybko i bezboleśnie wyleczyć każdą z nich. Zostaw komentarz Zobacz także Informacja: Twoje dane osobowe Dziękujemy, że do nas zajrzałaś / zajrzałeś. Przejrzystość i bezpieczeństwo świadczonych usług to dla nas priorytet, dlatego prosimy – zapoznaj się z poniższymi dane zbieramy?Ta strona internetowa zbiera dane osobowe takie jak adres IP użytkownika oraz dane zawarte w plikach cookies (lub podobnych technologiach, np. local storage) zapisywanych na urządzeniach użytkownika, a także korzysta usług świadczonych przez firmy Google ( Google Analytics) czy Facebook ( Facebook Pixel).Dlaczego zbieramy dane?Wykorzystujemy je, aby analizować ruch na naszej stronie, oraz prowadzić działania marketingowe – promować nasze usługi, wyświetlać Ci oferty specjalne, reklamy dostosowane do Twoich zainteresowań itp. Podstawą zbierania danych jest realizacja prawnie uzasadnionego interesu administratora jest administratorem danych?Administratorem danych jest Schulke Polska z siedzibą w Warszawie przy Alejach Jerozolimskich 132, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy w Warszawie pod nr KRS 0000104818. Dane te są przekazywane jedynie ograniczonej liczbie firm, z którymi współpracujemy przy świadczeniu usług technicznych i reklamowych. Nie są przekazywane innym podmiotom w celu prowadzenia innych działań reklamowych, niż tylko te dotyczące produktów firmy Schulke wiesz już wszystko w sprawie wykorzystania Twoich danych przez tę stronę – prosimy zamknij to okno. Więcej informacji można znaleźć w naszej polityce prywatności, klikając w przycisk „Chcę wiedzieć więcej”. Dziękujemy!Rozwiń Według badan europejskich długość penisów podczas wzwodu u mężczyzn rasy białej sklasyfikowano następujaco: długość w cm - % mężczyzn - wielkość 10,9 cm i mniej- 6% mężczyzn - bardzo mały; 11 - 12,4 cm - 16 % mężczyzn - mały; 12,5 - 13,9 cm - 18 % męzczyzn - śr. mały; 14 - 15,4 cm - 20 % męzczyzn - średni Psy małych ras szybciej dojrzewają zarówno pod względem fizycznym, jak i psychicznym, w przeciwieństwie do przedstawicieli dużych i olbrzymich ras psów, które wkraczają w dorosły wiek dopiero w okolicy drugich urodzin. Chcesz wiedzieć, kiedy pies staje się seniorem oraz ile lat ma Twój pies w przeliczeniu na lata ludzkie? Kiedy przygarniamy zwierzaka ze schroniska, na ogół w pierwszej kolejności chcemy poznać wiek psa, który ma spędzić z nami resztę swojego życia. Umiejętność jego określania przydaje się jednak nie tylko w przypadku adopcji bezpańskiego czworonoga. Znajomość tempa rozwoju właściwego temu gatunkowi pozwala sprawdzić, czy nasz pies rośnie prawidłowo, a także dostosować sposób opieki do potrzeb. Jak obliczyć wiek psa? TabelaJak długo żyją psy?Jak określić wiek szczeniaka?Do jakiego wieku pies rośnie?Kiedy pies zaczyna być seniorem?Oznaki starzenia się psa Jak obliczyć wiek psa? Tabela Przelicznik psich lat na lata ludzkie jest umowny. Nie należy brać go dosłownie, on jedynie sygnalizuje opiekunom, w jakim przedziale wiekowym znajduje się ich pupil i w prosty sposób obrazuje, że psy starzeją się szybciej od ludzi. Do 2 roku życia zarówno małe, jak i duże psy są traktowane jak równolatki w przeliczenia na ludzkie lata. Dopiero po tym okresie widać różnicę w ich starzeniu się, w zależności od masy ciała. Wiek psa Małe psy Średnie psy Duże psy 1 miesiąc 1 rok 1 rok 1 rok 3 miesiące 5 lat 5 lat 5 lat 6 miesięcy 10 lat 10 lat 10 lat 8 miesięcy 12 lat 12 lat 12 lat 10 miesięcy 14 lat 14 lat 14 lat 1 rok 16 lat 16 lat 16 lat 1,5 roku 20 lat 20 lat 20 lat 2 lata 24 lata 24 lata 24 lata 3 lata 29 lata 30 lat 31 lat 4 lata 34 lata 36 lat 38 lat 5 lat 39 lat 42 lata 45 lat 6 lat 44 lata 48 lat 52 lata 7 lat 49 lat 54 lata 59 lat 8 lat 54 lata 60 lat 66 lata 9 lat 59 lat 66 lat 73 lata 10 lat 64 lata 72 lata 80 lat 11 lat 69 lat 78 lat 87 lat 12 lat 74 lata 84 lata 94 lata 13 lat 79 lata 90 lat 101 lat 14 lat 84 lata 96 lat 108 lat 15 lat 89 lata 102 lata 115 lat 16 lat 94 lata 108 lat 122 lata 17 lat 99 lat 114 lat 129 lat 18 lat 104 lata 120 lat 136 lat 19 lat 114 lat 126 lat 143 lata 20 lat 119 lat 132 lata 150 lat Tabela przedstawia przelicznik psich lat na lata ludzkie, w zależności od wielkości psa. Popularna jest także metoda, która polega na mnożeniu wieku psa przez 7, jednak nie jest ona wiarygodna, ponieważ psy starzeją się w różnym tempie, w zależności od wielkości i rasy. Jak długo żyją psy? Średnia długość życia psów to 10-13 lat. Statystycznie dłużej żyją małe psy. Maltańczyki czy Yorkshire teriery żyją nawet do 20 lat, natomiast przedstawiciele dużych ras, np. labradory żyją do 11-13 lat. Rasą, która charakteryzuje się najdłuższą średnią życia (14,9 lat), jest pinczer miniaturowy. Natomiast rasą, która średnio żyje najkrócej, jest wilczarz irlandzki, którego średnia długość życia wynosi jedynie 6,2 lata. Długo żyją także małe mieszańce. Jak określić wiek szczeniaka? Jak każde zwierzę, pies najintensywniej rozwija się w wieku szczenięcym. Wówczas również możliwe jest określenie wieku w sposób najbardziej precyzyjny – z dokładnością nawet do kilku dni. Szczenięta rodzą się ślepe i głuche. W ten sposób funkcjonują poprzez cały okres noworodkowy, trwający około 2 tygodni. Pozostają całkowicie zależne od otoczenia i wymagają bezwzględnie stałej opieki. Mniej więcej po tym czasie otwierają się oczy i kształtuje zmysł słuchu. Między 3. a 7. tygodniem rozpoczyna się niezwykle istotny dla kształtowania się psiego behawioru okres socjalizacji, w którym psiaki uczą się poprawnych relacji z innymi zwierzętami. Około 21. dnia życia pieski przestają żywić się wyłącznie mlekiem matki, a zaczynają być dokarmiane innymi produktami (w hodowlach są to specjalne mieszanki dla szczeniąt, w naturze – nadtrawione przez matkę pożywienie). W tym czasie u psów zaczynają się wyżynać pierwsze zęby mleczne, których pojawianie się pozwala dość precyzyjnie określić wiek zwierzęcia. Między 3. a 4. tygodniem wyrastają siekacze, między 5. a 6. tygodniem – kły, a po upływie 9. tygodnia życia szczeniak powinien dysponować już kompletem zębów mlecznych. Oczywiście wyżynaniu się psich zębów, towarzyszy swędzenie i ból dziąseł, a co za tym idzie – chęć gryzienia wszystkiego, co znajdzie się w zasięgu małego pyszczka. Przyjmuje się, że w wieku 2 miesięcy szczenię może zostać oddzielone od matki (większość hodowli wydaje do nowych domów pieski 8–10 tygodniowe, w zależności od uwarunkowań związanych z daną rasą). Jeśli nie ma ku temu ewidentnych przesłanek (związanych np. z chorobą suki lub jej śmiercią), nie powinno się tego terminu przyspieszać. Zarówno matka, jak i rodzeństwo uczą psa szeregu zachowań, które niezbędne będą mu w późniejszym życiu. Braki w socjalizacji mogą okazać się nie do nadrobienia, a przyszłym opiekunom – przysporzyć wielu kłopotów. Od strony psiej anatomii bardzo istotny jest 4-5. miesiąc życia psa. Wówczas szczeniak stopniowo wymienia uzębienie na stałe. Liczba psich zębów wzrasta z 28 do 42. Jeśli wymiana zębów nie zakończy się do 8. miesiąca życia, warto udać się na kontrolę do lekarza weterynarii. Przetrwałe zęby mleczne mogą wymagać usunięcia. Mniej więcej w tym okresie (mając około pół roku) pies wchodzi w okres buntu, będący odpowiednikiem tego, jakiego ludzie doświadczają w wieku dorastania. Do jakiego wieku pies rośnie? O psie dorosłym mówimy wówczas, gdy zakończy się jego wzrost, a także gdy osiągnie on stabilność psychiczną. Warto przy tym wiedzieć, że choć do 4. miesiąca życia psy różnych ras dorastają mniej więcej tak samo, to na dalszych etapach pojawiają się coraz większe różnice w rozwoju. O tym, kiedy nasz pies przestaje być rozkosznym szczeniakiem, a staje się dorosłym przedstawicielem swego gatunku, decyduje przede wszystkim jego rasa lub – w przypadku kundelków – docelowa wielkość. Przyjmuje się, że psy małe dorastają znacznie szybciej. W przypadku np. yorków czy maltańczyków o dorosłości można mówić już w momencie, gdy pupil skończy 10 miesięcy. Psy ras dużych i olbrzymich (np. berneńskie psy pasterskie czy owczarki kaukaskie) pozostają szczeniętami nawet do drugiego roku życia. Warto pamiętać, że „dorosłości” psa nie należy mylić z jego dojrzałością płciową. Ta z reguły następuje szybciej niż stabilizacja psychiczna psa czy całkowite zakończenie wzrostu. Termin wystąpienia pierwszej cieczki jest u suczek kwestią indywidualną, jednak prawidłowości w jego występowaniu również skorelowane są z docelową wielkością zwierzęcia. I tak w przypadku suczek ras miniaturowych pierwsza cieczka może wystąpić już u półrocznych szczeniąt (choć nie zdarza się to często). Suki ras dużych i olbrzymich zwykle przechodzą ją w wieku 12–20 miesięcy. Dla psów średniej wielkości przyjmuje się, że pierwsze cykle płciowe pojawiają się w wieku około roku. Kiedy pies zaczyna być seniorem? Okres, w którym dorosły pies zaczyna być seniorem, zależy nie tylko od jego daty urodzenia, ale także od masy ciała. Psy olbrzymie (powyżej 50 kg), stają się seniorami już w wieku 5 lat, natomiast te poniżej 10 kg dopiero 3 lata później, czyli w wieku 8 lat. Masa ciała psa Wiek psa >50 kg 5 lat >30 kg 6 lat >10 kg 7 lat <10 kg 8 lat Tabela przedstawia, w jakim wieku psy stają się seniorami w zależności od ich masy ciała. Oznaki starzenia się psa W dużym uproszczeniu przyjmuje się, że geriatryczny wiek psa rozpoczyna się około 8–10 roku życia. Tempo starzenia się tych zwierząt uzależnione jest jednak przede wszystkim od ich wielkości – dla małych piesków, które na ogół żyją dłużej, starość rozpoczyna się około 11. roku życia, dla psów dużych i olbrzymich – w okolicy 6. Jednym z początkowych symptomów, wskazujących, że nasz pies zaczyna się starzeć, jest – podobnie jak u człowieka – pojawianie się siwych włosów. Te można zaobserwować już u pięcioletnich psów, zwłaszcza w okolicy pyska, który na ogół jako pierwszy pokrywa się siwizną. Z czasem jasnych włosów przybywa, pojedyncze pojawiają się również na grzbiecie czy łapach. Ta metoda jest jednak całkowicie bezużyteczna w przypadku psów o białym umaszczeniu. Bardziej miarodajne w określaniu wieku starszego psa mogą stać się oględziny uzębienia. Choć zęby ścierają się już u rocznych psów (zwłaszcza tych, które intensywnie bawią się twardymi przedmiotami), w okolicach 7. roku życia pojawiają się pierwsze poważne przetarcia na kłach i siekaczach. Statystycznie po 12. roku życia zęby zaczynają wypadać (choć zdarzają się psy, które odchodzą w podeszłym wieku bez większych braków w uzębieniu). U kilkunastoletnich psów zaobserwujemy również prawdopodobnie zamglenie oczu, związane z mętnieniem soczewek. Psy starsze często narażone są na takie choroby jak zaćma. Poważnym symptomem sugerującym, że nasz pies zaczyna wkraczać w wiek starczy, jest zmiana jego temperamentu. Psi emeryci mają mniejszą ochotę na zabawę, stają się mniej wrażliwi na bodźce (co może wynikać również ze stopniowego pogorszenia stanu wzroku i słuchu). Osłabienie psa, często interpretowane jako typowe zmiany starcze, może jednak kamuflować różne choroby (np. odkleszczową babeszjozę czy choroby narządów wewnętrznych). Jeśli więc zauważymy tego typu symptomy u psa, zabierzmy go do lekarza weterynarii. Nowoczesna medycyna weterynaryjna dysponuje całym arsenałem środków, które pozwalają spowolnić oznaki starzenia i zapewnić psom komfort w jesieni życia (np. leki dotleniające organizm czy wspomagające pracę poszczególnych narządów). Aby o to zadbać, warto wykonywać rutynowe badania krwi (raz na pół rok morfologię i biochemię), które pomogą wykryć ewentualne zaburzenia w początkowych stadiach. Znajomość wieku psa i związanych z nim potrzeb pozwala na odpowiedni dobór karmy, zastosowanie właściwej profilaktyki weterynaryjnej oraz dostosowanie aktywności fizycznej. Zapewnienie psu właściwej opieki może w znaczący sposób wpłynąć na długość jego życia. Jak oceniasz ten artykuł? Kliknij, aby ocenić Średnia ocena / 5. Liczba głosów 736 Brak głosów. Oceń artykuł! Na sreću, u čak sedam slučajeva PSA test može da pokaže abnormalnost, a da to nema nikakve veze sa malignim oboljenjem prostate. Visok nivo tumorskog markera PSA (specifični antigen prostate), inače primarnog specifičnog markera muške polne žlezde, često je prvi znak raka prostate, ali je takođe i simptom nekih manje ozbiljnihBez poznania budowy oraz zasad funkcjonowania układu rozrodczego hodowcy nie są w stanie osiągnąć satysfakcjonujących wyników produkcyjnych i ekonomicznych. Prawidłowa organizacja rozrodu w stadzie ma na celu wykorzystanie wszystkich cech fizjologicznych i anatomicznych, jakie mają zwierzęta, i dostosowanie ich do potrzeb danej gałęzi produkcji. Oczywiście, użytkowanie rozpłodowe powinno być tak optymalnie dobrane i dostosowane do typu użytkowego, rasy, stanu zdrowia i kondycji bydła, aby nie zaburzało normalnego funkcjonowania organizmu. Cechy reprodukcyjne są cechami nisko odziedziczalnymi, co oznacza, że warunki środowiskowe, w jakich utrzymywane jest bydło, mają kolosalny wpływ na ujawnienie się tych cech. Stąd warunki środowiskowe stworzone przez hodowcę będą decydowały o wynikach rozrodu. Pierwszym krokiem do lepszego zrozumienia funkcjonowania układu rozrodczego bydła jest poznanie budowy układu rozrodczego zarówno samców, jak i samic. DOJRZEWANIE PŁCIOWE BUHAJA Dojrzewanie płciowe jest to czas poprzedzający rozpoczęcie ciągłej funkcji gonad. Podczas tego okresu rozwijają się cechy anatomiczne samców, które są konieczne do osiągnięcia przez nie zdolności do zapłodnienia i kopulacji, a w wyniku nasilającej się produkcji męskich hormonów płciowych ujawniają się wrodzone elementy zachowania płciowego. Zdarza się to średnio w miesiącu życia, chociaż czas ten może być różny u poszczególnych osobników, w zależności od biologicznego typu (rozmiaru i masy ciała), żywienia i statusu zdrowotnego. Jednym z parametrów mogących posłużyć jako indykator dojrzałości płciowej może być obwód moszny. Większość buhajów osiąga dojrzałość płciową, kiedy obwód moszny wynosi średnio 26 cm. Chociaż wcale nie oznacza to, że samce takie powinny satysfakcjonować hodowców, ponieważ wraz z upływem czasu produkcja nasienia będzie się jeszcze doskonalić, zaś drogi płciowe wymagają dalszego rozwoju. ANATOMIA UKŁADU ROZRODCZEGO BUHAJA Głównym elementem budowy układu rozrodczego męskiego są owalnego kształtu jądra umieszczone poza jamą ciała, w worku mosznowym. Moszna jest dwuczęściowym workiem skórnym zawierającym i chroniącym jądra przed zewnętrznymi czynnikami środowiskowymi. Ściany worka mosznowego zbudowane są podobnie jak powłoki brzuszne. Zewnętrzną warstwę stanowi skóra, pod nią zaś jest błona kurczliwa zbudowana z mięśni gładkich i tkanki łącznej. W płaszczyźnie pośrodkowej błona ta wytwarza przegrodę, która dzieli wnętrze na dwie połowy: lewą i prawą. Miejsce położenia tej przegrody widoczne jest od zewnątrz pod postacią tzw. szwu worka mosznowego, widocznego na skórze. Pod błoną kurczliwą znajduje się mięsień jądrowy zewnętrzny. Moszna ma zdolność regulacji temperatury jąder - utrzymuje je w temperaturze niższej niż temperatura ciała tak, aby mógł prawidłowo przebiegać proces formowania komórek rozrodczych, tj. plemników (spermatogeneza). Aby proces spermatogenezy przebiegał prawidłowo, temperatura w worku mosznowym musi być o 4-6oC niższa niż w jamie ciała. Kiedy temperatura zewnętrzna jest niska, błona kurczliwa znajdująca się tuż pod skórą reaguje, podciągając jądra do jamy ciała, a kiedy temperatura jest wysoka, włókna mięśniowe się rozluźniają i jądra są odsuwane od ciała. Ten mechanizm ustala się w czasie osiągania dojrzałości płciowej. Kiedy temperatura zewnętrzna jest zbyt wysoka (stres cieplny) - tak że jądra nie mogą być skutecznie schłodzone i formowanie się plemników jest utrudnione - może dojść do czasowej utraty płodności. Kształt oraz rozmiar moszny buhaja są elementem często wykorzystywanym przez hodowców do oceny płodności buhaja, szczególnie w stadach mięsnych, gdzie powszechne jest wykorzystanie krycia naturalnego. Prawidłowo zbudowany worek mosznowy ma kształt gruszkowaty oraz duży obwód mierzony w najszerszym jego miejscu. Zwierzęta, u których nie doszło do zstąpienia jąder z jamy ciała do moszny (tzw. wnętry), są niepłodne i nie powinny być brane pod uwagę jako rozpłodniki. Roczne buhajki powinny charakteryzować się obwodem jąder nie mniejszym niż 32 cm, natomiast dorosłe osobniki powyżej 2. roku życia - obwodem 33- 36 cm w zależności od rasy. Rozpłodniki, które nie spełniają tych wymagań ze względu na mniejszą produkcję nasienia, nie powinny być wykorzystywane w rozrodzie. Kształt worka mosznowego decyduje o jego funkcji termoregulacyjnej. Jądra w worku mosznowym o kształcie innym niż gruszkowaty mają ograniczone możliwości reagowania na wyższą lub niższą temperaturę otoczenia. W związku z tym mogą produkować nasienie gorszej jakości. Poniżej przedstawiono rysunek buhaja o prawidłowym oraz niedostatecznym pokroju. Jądra są to gruczoły płciowe męskie, które są zdolne do produkcji komórek rozrodczych (plemników) posiadających zdolność do zapłodnienia komórki jajowej oraz męskich hormonów płciowych (androgenów), które nadają buhajowi męski charakter (fot. 4). Jądra są gruczołami zrazikowymi, zbudowanymi ze zrębu i z miąższu. Na zewnątrz każdego jądra znajduje się osłonka biaława (zrąb jądra), która bez wyraźnej granicy wnika do wnętrza jądra, dzieląc przegródkami miąższ na mniejsze obszary, tzw. zraziki. Każdy zrazik zbudowany jest z krętych kanalików nasieniotwórczych, wewnątrz których powstają plemniki, natomiast pomiędzy kanalikami znajduje się tkanka interstycjalna, której głównym elementem są komórki śródmiąższowe syntetyzujące testosteron. Jądra produkują hormony pod stymulującym wpływem przysadki mózgowej. Przysadka produkuje dwa ważne dla samców hormony: LH i FSH - są to hormony gonadotropowe. LH stymuluje produkcję testosteronu przez komórki śródmiąższowe, natomiast FSH bierze udział w kontroli przebiegu spermatogenezy. Jeśli oba jądra są usuwane w wyniku kastracji, samce tracą zdolność produkcji plemników i samczy wygląd. Wykastrowane buhajki (wolce) są bezpłodne, dodatkowo w wyniku braku hormonów nie rozwijają się cechy męskie (masywna szyja i barki, głębokie porykiwanie). Jeśli cielę jest kastrowane przed osiągnięciem dojrzałości płciowej, nasieniowody, gruczoły pęcherzykowe, prostata i gruczoły opuszkowo-cewkowe przestają się rozwijać. Jeśli kastracja jest przeprowadzana u dojrzałych zwierząt, pozostawione organy mają tendencję do zmniejszania swoich rozmiarów i funkcji. ZA I PRZECIW KASTRACJI BUHAJA Kastracja jest zabiegiem weterynaryjnym polegającym na pozbawieniu lub trwałym uszkodzeniu męskich narządów rozrodczych, czyli jąder. Efektem kastracji jest uzyskanie wolca, który najczęściej przeznaczony jest do dalszego opasu. Wyróżniamy 4 metody kastracji: chirurgiczną - tzw. krwawą, polegającą na chirurgicznym usunięciu jąder z worka mosznowego; bezkrwawą, polegającą na zmiażdżeniu powrózków nasiennych za pomocą specjalnych kleszczy (Burdizzo) lub nałożeniu zaciskowych pierścieni, pośrednią, tzw. wazektomię - polegającą na przecięciu lub podwiązaniu nasieniowodów oraz najpóźniej powstałą metodę kastracji chemicznej i hormonalnej. Powikłania spowodowane niewłaściwie wykonanym zabiegiem kastracji mogą zarówno wpływać na dobrostan zwierząt, jak i istotnie pogarszać rachunek ekonomiczny samych producentów. Najczęściej efektem ubocznym kastracji są: obrzęk, spadek masy ciała, krwotok, sztywność chodu i niechęć do poruszania, natomiast padnięcia zwierząt należą do rzadkości. Biorąc pod uwagę wiek cielęcia jako czynnik warunkujący częstotliwość pojawienia się negatywnych skutków podczas kastracji, najkorzystniej jest przeznaczać do kastracji osobniki młode. Badania wskazują ponadto, że młode cielęta lepiej znoszą stres związany z tym zabiegiem, łatwiej je poskromić, większy jest również zakres metod, które można wykorzystać do ich kastracji. Ponadto młodsze osobniki wykazują szybszy okres rekonwalescencji po zabiegu. Sporadycznie podczas rozwoju płodowego jedno lub oba jądra mogą nie zstąpić do worka mosznowego. Zwierzę, nazywane wówczas wnętrem, jest bezpłodne, jeśli oba jądra nie zstąpiły, natomiast płodność zostaje zachowana, jeśli jedno jądro zstąpiło do worka mosznowego. Cechy męskie zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku się ujawniają, ponieważ w jądrach nadal produkowany jest testosteron. Plemniki uformowane w cienkich kanalikach nasieniotwórczych z każdego jądra przesuwają się przez bardzo cienkie przewodziki do najądrzy ułożonych na zewnątrz jąder. Najądrze zintegrowane jest z grzbietowym brzegiem jądra. Pod względem anatomicznym w każdym najądrzu można wyróżnić trzy odcinki. Głowę najądrza tworzą kanaliki wychodzące z jąder i tu łączące się w jeden wspólny przewód przechodzący w trzon najądrza, a następnie w ogon najądrza. Plemniki w najądrzach przechodzą proces ostatecznego dojrzewania i nabywają tam zdolności do zapłodnienia komórki jajowej. Najądrze pełni rolę magazynu plemników. Jeśli samiec nie jest eksploatowany rozpłodowo, plemniki nieusuwane z najądrzy w wyniku ejakulacji degenerują i są absorbowane w ogonie najądrzy. Długość przewodu najądrza u buhaja wynosi 33-35 m. Od ogona każdego najądrza odchodzą szersze przewody zwane nasieniowodami. Nasieniowody są kanałami transportującymi plemniki do cewki moczowej. Nasieniowód łączy się z cewką blisko ujścia pęcherza moczowego. Końcowy odcinek nasieniowodu jest bańkowato rozszerzony i tworzy tzw. bańkę nasieniowodową. Pod wpływem wzrostu podniecenia płciowego związanego z prawdopodobnym kryciem, plemniki z każdego z najądrzy przesuwane są do nasieniowodów i kumulowane w bańkach. Plemniki, przed dalszą wędrówką, rezydują tam krótko, aż do momentu ejakulacji, kiedy zawartość każdej ampuły jest wciskana do cewki moczowej. Długość nasieniowodu u buhaja wynosi 50 cm. Dwa nasieniowody, biegnące po lewej i po prawej stronie ciała samca, przechodzą przez kanał pachwinowy w obrębie powrózków nasiennych, po czym zbiegają się i uchodzą do cewki moczowej na wzgórku nasiennym. Cewka moczowa jest to błoniasty przewód, który służy samcom do wydalania moczu z pęcherza moczowego, a z drugiej strony do ejakulacji. Z racji swojej podwójnej funkcji narząd ten często jest określany jako przewód moczowo-płciowy. W cewce moczowej wyróżnia się część miedniczną i zewnętrzną, czyli prąciową, wchodzącą w skład części kopulacyjnej, czyli prącia. Do części miednicznej cewki moczowej uchodzą nasieniowody oraz przewody wyprowadzające gruczołów płciowych dodatkowych: krokowego (stercz, prostata), opuszkowo-cewkowych i pęcherzykowych. Główną funkcją dodatkowych gruczołów płciowych jest produkcja wydzieliny, która służy do rozrzedzenia plemników dostających się do cewki moczowej, tworząc jednocześnie osocze nasienia, a także dostarczenie substancji odżywczych dla komórek rozrodczych. Gruczoły pęcherzykowe i prostata znajdują się blisko podstawy pęcherza moczowego. Prawa i lewa część gruczołów pęcherzykowych leżąca na pęcherzu moczowym zawiera tkankę gruczołową produkującą wydzielinę, która przez przewód wyprowadzający łączący się z nasieniowodami dostaje się do cewki moczowej na wzgórku nasiennym. Prostata tworzy niewielki trzon i jest zbudowana z 12 lub więcej kanałów gruczołowych, a każdy z nich opróżnia się do kanału cewki. Gruczoły opuszkowo-cewkowe natomiast leżą na cewce moczowej przed jej wyjściem z jamy miednicowej i wejściem w skład prącia. Gruczoły opuszkowo-cewkowe są niewielkie i są zlokalizowane z obu stron miednicznej części cewki moczowej przed jej wyjściem z jamy miednicowej. Ich wydzielina służy oczyszczeniu cewki moczowej przed właściwą ejakulacją. Prącie jest męskim narządem kopulacyjnym i pomaga w pasażu moczu i nasienia. Jest to mięśniowy organ wyposażony w struktury umożliwiające jego wzwód, które wypełniają się krwią podczas pobudzenia płciowego, powodując jego usztywnienie. Długość prącia u buhaja wynosi ok. 120 cm, a średnica ok. 3,8 cm. Prącie u przeżuwaczy jest typu włóknistego i zawiera oprócz ciał jamistych sporą ilość tkanki włóknistej. Ze względu na sporą wielkość tego organu w obrębie prącia wykształciło się tzw. zgięcie esowate, które powstaje, kiedy organ ten jest wciągany przez mięśnie wciągacze prącia do jamy napletkowej. Zgięcie esowate jest eliminowane, co z kolei umożliwia wzwód i wysunięcie prącia z jamy ciała. Na stronie dobrzusznej prącia jest rowek dla cewki moczowej, a na dogrzbietowej rowek dla naczyń krwionośnych. Prącie pod względem anatomicznym zbudowane jest z trzech części. Korzeń prącia tworzą dwie odnogi ciał jamistych biegnące od łuku kulszowego, które następnie łączą się ze sobą, tworząc trzon prącia zakończony zwężonym odcinkiem prącia zwanym żołędzią. U buhaja żołądź ma kształt szyszaka. Zbyt obfity fałd skórny w okolicy napletka może utrudniać lub wręcz uniemożliwiać krycie krów. Prawidłowy napletek jest ściśle przylegający do prącia bez nadmiernej ilości skóry. Należy również zwrócić uwagę na to, czy w okolicy ujścia napletka nie ma jakichś wydzielin ropnych, które często są następstwem stanów zapalnych prącia.. 238 134 349 35 23 12 369 399